Ağırlık
Bir çok anlamı olması nedeniyle aşağıda yazılı olanlar için kullanılmasında kaçınılan kavram. – Tartı değeri – Kütle – Bir cismin kütlesi ile yerel düşme ivmesinin çarpımından bulunan ağırlık kuvveti. – Kütle birimlerine göre yapılmış ağırlık parçası veya tartım parçası. Ticarette ve ekonomide bir tartım sonucu için DIN 1305 standardına göre halen ağırlık kullanılabilir.
Ağırlık Etkisi
Bir cismin etki ettirdiği ağırlık kuvveti; örneğin yay kuvvetine karşılık.Mekanik terazide tartılmak için kefeye konulan yükün ağırlık kuvveti devreye alınan ağırlık parçasının karşıt kuvveti ile % 100 kompense edilmektedir.Monte ağırlıklı yaylı terazide yüke ait ağırlık kuvvetinin % x i monte ağırlık kuvveti ile karşılanır.Yükün ağırlık kuvvetinin %100 den çpk azının ağırlık kuvveti tarafından kompense edildiği teraziler düşme ivmesine bağlı olarak tartım yapmaktadırlar.
Ağırlık kuvveti
Bir cismin G yada F ağırlık kuvveti, bu cismin m kütlesinin g yerel düşme ivmesi ile çarpılmasıyla bulunur. Not: Yeryüzü üzerinde yerel düşme ivmesi sabitinin değeri birbirinden birkaç promil uzaklık bulunan yerlerde değişim göstermektedir.Bu nedenle ağırlık kuvveti bulunduğu yere bağımlı olarak değişmektedir.
Ağırlık merkezi
Katı bir cismin homojen bir kuvvet alanı içersinde bulunduğu zaman(örneğin;yer yüzeyinde etkiyen çekim alanında) dönme momentlerinin sıfır olduğu noktasına denir.Bir cismin ya da sistemin kütlesi bu noktada toplanmış gibi düşünülebilir.
Ağırlık seti
Uygun şekilde basamaklanmış sayısal değerlere sahip ağırlıkların bir arada grup oluşturması.
Ağırlık sınıfı
Tesbit edilen alt ve üst sınır değerlerine göre özel bir ağırlık değerini belirlemek üzere hazır ambalaj kontrollerinde kullanılan kavram.
Ağırlık toleransı
Verilmiş bir ağırlık değerinin müsaade edilebilir alt ve üst değerden olan sapmalar arasındaki farkları ifade eden kavram.
Ağırlıkların doğruluk sınıfları
Yönetmeliklerle tayin edilmiş bulunan hata sınırlarına göre ağırlık parçalarının içerisinde bulunduğu sınıfları.Almanya’da ölçüler ve ayar tüzüğünün 8.sayılı maddesi yada uluslar arası yönetmeliklere uygun artan doğruluklara giden sınıflar:
Ticari ağırlıklar.
Orta hata sınırları sınıflarına ait ağırlık parçaları ile hassas ağırlıklar ve karat ağırlıkları.
Akım halkası
Voltaj pikleri vs.gibi dış tesirlerden etkilenmeyen ve bu yüzden büyük uzaklıklar için uygun olan seri olarak yapılan data transferi.
Akım terazisi
SI-Temel birimi amperin tanımı için kullanılan yüksek hassasiyette bir teraziyle birlikte çalışan ölçme sistemi.
Alçak platformlu tartı aleti
Alçak platformlu serbest bir yük taşıyıcısı bulunan kantar.Yük hücreleri ve yük kaldıracı yüksekte kalan yapı grupları olduğu için, yük taşıyıcısının iki tarafında dışa doğru sıralanmışlardır.
Alibi-yazıcı
Bilgi işleme bağlı tip sistem onaylı tartım tesislerine ait ve bilgi işlem sistemlerinde normal bir yazıcı gibide kullanılan tip ve sistem onayı almış yazıcı.
Ambalaj
Aynı cins ambalaj kabı içersine doldurulan ürün ve ambalaj muhteviyatı. Ağırlıkları belirlenmiş ambalajların dolum miktarları çoğunlukla seri olarak tartımları otomatik terazilerde yapılan ve dolum makinelerinde ayrılıp kontrol terazileri yardımı ile kontrol edilmektedir. Ambalaj kabının ağırlığı değişmiyorsa veya ambalajlar tek tek göz önüne alınıyorsa, hacim ölçüsüne göre de işletmede kontrol terazileri yardımıyla kontrolleri yapılabilir
Ampflikasyon eşiği
Hareket yeteneği eşiği.
Analitik Terazi
I VE II doğruluk sınıflarına ait muayeneye tabi olarak tip ve sistem onayını almış, ölçme aralığı, yada okunabilirliği referans alınarak kimyasal analizler için kullanılabilen,yüksek çözme gücüne sahip teraziler için genel adlandırma.Yük kapasitesi 50 kg’a kadardır.Bu terazilerin sınıflandırılması – makro terazi – yarımikro terazi – mikro terazi – ultra mikro terazi olarak yapılır.
Anolog bölüntü değeri
Bölüntü değeri
Analog çıkış
Terazilerde ölçü değerlerine bağlı olarak sürekli değişen bir elektrik gerilim veya akım değeri şeklinde alınabilen elektriksek çıkış.Bu çıkış analog değer gösteren elektrik ölçü aletlerine ve yazıcılara bağlanabilmektedir.
Anolog gösterge
Ölçme değeri genel olarak sayılarla işaretlenmiş çizgili skala karşısına gelen bir fihrist işaretinin pozisyonu ile bulunur.Analog gösterge ile sürekli ölçme değeri alınır.Virgülden sonra gelecek sayıların tahmini yapılması nedeniyle, kişiye bağlı olarak okuma hatalarının ortaya çıkması bu göstergenin bir dezavantajıdır.
Analog hata
1.Analog gösterge hatası 2.Analog göstergede görünmesine rağmen,dijital göstergede doğrudan yollarla okunamayan bir dijital gösterge hatası
Analog kompensasyon
Elektromanyetik kuvvet kompensasyonu.
Analog sinyal
Ölçme değeri ile orantılı olarak analog çıkışta görünen sürekli değişen elektriksel büyüklük.
Analog-Dijital-Çevirici
Analog sinyalleri dijital sinyallere çeviren elektronik düzenek.Örneğin dijital voltmetrelerde kullanıldığı şekilde.
Ani muayene
Muayenesi yapılarak damgalanmış bir ölçü aletinin ölçüler ve ayar dairesi tarafından müsaade edilen hata sınırları dahilinde olup olmadığının ve onay şartlarını yerine getirip getirmediğinin kontrolü.
Anlık tartım için otomatik terazi
Dolum miktarlarından eşit olarak,önceden miktar verilebilen otomatik terazi.Ürün önceden özel dolum aletleri ile kaba,ince dolum olarak ayrılarak teraziye gönderilir.Bu terazilerde boşaltma sistemi bulunan ve bulunmayan diye yük taşıyıcının biçimine göre ayrılırlar.
Ara askı
Asılı yük yada ağırlık parçası taşıyıcısı ve ait olduğu askı arasında hareketli bağ elemanı.
Ara birim
Data transferi için kullanılan sistemlerde ara bağlantı,kablo.Bir ara birim kavramı ile birlikte transfer yerindeki,fiziksel,elektriksel ve mantık fonksiyonlarının yazılımı için işaretlerin tümünü kapsamaktadır. İşaretler ise,örneğin port,bağlantılar,elektriksel seviye,data formatı,kodlama aynı zamanda transfer datalar ve komutları içermektedir.
Ara kol sistemi
Birlikte bulunan terazilerde yük kaldıracı ve tartma kaldıracı arasındaki kol.
Araç nakliye kantarı
Üzerindeki köprü yalnız nakliye araçlarını tartmak için geliştirilmiş terazinin açıklamalı yazılmış adı.
Aralık kaydırma
Elektromekanik terazilerde terazinin duyarlılığını değiştirmeden ölçme aralığını değiştiren mekanizma.
Aralık seçme düğmesi
Genel olarak monte edilmiş bir ağırlık parçasının yüklenmesi ile yapılır.Elektromekanik terazilerde de duyarlılık değiştirilmesi ile gerçekleştirilir.
Ard arda yazım
Yazılan bir harfin bir kısmının görüntüsünün göstergede saniyenin onda bir kaçı kadar gecikme ile çıkması halinde ard arda geçen yazılarla okuma.Bu gösterim uzun bir metnin dar bir gösterge alanında sürekli geçiş yaparak gösterilmesi gerektiği zaman kullanılır.
Areometreli terazi
Yoğunluk ölçme cihazı.Alt kısmında areometrenin dik olarak sıvıya batmasını sağlayan kurşun bulunan ağırlık gösterecek şekilde taksimatlandırılmış cam boru.
Arşimet Kaldırması
Bir sıvı ve gaz içerisine batırılan her cisme, bu ortam içerisinde cismin ağırlık kuvvetinin tersi yönünde etki eden ve bu yüzden cismin ağırlığının görünür bir biçimde azalmasına neden olan kaldırma kuvveti.Arşimet prensibine göre kaldırma, taşırılan sıvı miktarı veya sıkıştırılan gazın miktarı ile eşit bir kuvvetle olur.
Arşiv kilogramı
Uluslar arası kilogram prototipi için kullanılan diğer isim.
ASCII-Kodu
American Standard Code for Information Interchange sözcüklerinin kısaltılmışı;uluslararası yedi-bit-kodunun Amerika’da kullanılan versiyonu. Bu kodlama sisteminde basılabilen harfler ve sayılar gibi karakterleri, transmisyon ve yazıcı kontrol karakterleri de bulunmaktadır.
Asgari yük
Bu yükten daha az olarak yapılan yüklemelerde alınan tartım sonuçlarının üzerinde oldukça büyük bir relatif hatanın bulunabileceği yük.
Askı
Kaldıraç kolu ve yük taşıyıcısı veya kaide ve kefeler arasındaki ara bağlantı elemanı.Örneğin; yük askısı,sarkaç askı.
AT-Damga yılı işareti
AT-Damga yılı işareti altı köşeli bir şekil içerisinde ait olduğu yılın son iki rakamından (ayar damgası yılı)meydana gelmiştir.
AT-İlk muayenesi
AT-Ölçü aletleri yönetmeliklerine uygun olarak ölçü aletlerinin ölçme tekniği bakımından yapılan ilk kontrol ve muayenesi.AT-İlk muayenesi yeni veya yenilenerek kullanılacak bir ölçü aletinin AT-Onayı alınmak üzere ölçü tekniği bakımından kontrol edilerek AT-İlk muayene damgasının vurulmasından ibarettir.
AT-Tip onayı
Ölçme aletinin tipinin AT talimatlarında yazılı bulunan şartlara uygunluğunun AT içerisinde yer alan bir ulusal ölçme servisi tarafından kontrolü ve onaylanması.
Auto range
Çok bölüntülü ve birden fazla ölçme aralığına sahip terazilerde skalanın ölçme aralığını otomatik olarak değiştiren tertibat.
Auto-zero
Sıfır işareti üzerinden olan kaymaları ve yük kefesi üzerinde bulunan tozlanmalardan ötürü oluşan sapmaları düzeltmek için otomatik olarak teraziyi sıfıra ayr eden tertibat(sıfırlama hızı, saniye başına 0.5 dijit gibi)
Autocal
Kalibrasyon işleminin tam otomatik olarak yapılarak terazinin kontrol edilmesi.Terazinin yerinin değiştirilmesi,gerilim düşmesi,sıcaklık değişimi gibi durumlarda otomatik olarak yeniden kalibrasyon işlemi yapılır.
Ayar boşluğu
a) Ağırlık parçasını nominal değerine getirmek için ayar bilyalarının doldurulduğu, ağzı kapatılabilen boşluk. b) Mekanik terazilerin yük taşıyıcısında yüksüz olduğu durumda iken sıfırının ayarlanması için kullanılan tertibat.
Ayar markaları
Ayar markaları,üzerinde bulunan <….. tarihine kadar geçerli> yazısı ile birlikte Almanya’da aşağıdaki renklere göre sınıflandırılmışlardır; a) Ait olduğu senenin son rakamı 0 veya 5 ise; Sarı b) Ait olduğu senenin son rakamı 1 veya 6 ise; Kahverengi c) Ait olduğu senenin son rakamı 2 veya 7 ise; Mavi d) Ait olduğu senenin son rakamı 3 veya 8 ise; Gri e) Ait olduğu senenin son rakamı 4 veya 9 ise; Yeşil
Ayar Damgası
Periyodik ve stok muayeneleri tamamlanmış ölçü aletinin üzerine yetkili mercinin vurduğu damga.
Ayar eletonu
Yüksek hassasiyete ve sertifikaya sahip ağırlık parçası.
Ayar hata payları
Ayarlama yaparken bulunan ölçme değerlerinin standart ile olan sapmasının izin verildiği en fazla ve en düşük olabileceği sınır değerler.
Ayrı taksimatlı terazi
Farklı bölüntü değerlerine ayrılmış, birbirine bitişik yan yana birçok gösterge aralığını bulunduran sıfırdan maksimum yüke kadar işaretlenmiş tartım aralığına sahip terazi.
Askı uzantısı – sevk kolu
Diğer bir terazi kefesini,terazi tabanının altına uzatılan askı yardımıyla asılması, dolayısıyla terazi tabanının altındaki tartımlar için kullanılan düzenek.
Askıya alma tertibatı, askı sistemi
Özellikle yüksek çözme gücüne sahip terazilerde bıçakları kefelerden ayırmak ve kaldıraç kolunu, ara askıları ve kefeleri tesbit etmek için kullanılan tertibat.
Asma hat terazisi
Bir asma hat düzenine kurulmuş terazi.Burada asma hat düzenine ait bir kısım yük taşıyıcısı olarak kullanılır.
AT’ye üye ülkelerin sembolleri
AT-ilk muayene damgasının hangi üye ülke tarafından verildiğini tanımak için AT-damgasında bulunan sembol. B Belçika F Fransa D Almanya I İtalya DK Danimarka IRL İrlanda E İspanya L Lüksemburg EL Yunanistan NL Hollanda P Portekiz UK İngiltere
AT-Muayene damgası
Bir asma hat düzenine kurulmuş terazi.Burada asma hat düzenine ait bir kısım yük taşıyıcısı olarak kullanılır.
AT-Muayene işareti
AT-Muayene damgası yalnız bir işaretinden meydana gelmiştir.Eğer muayene Almanya’ya ait bir ölçüler ve standartlar bürosu tarafından yapıldı ise işaretin üst yarısında harfi ve yanında bu büro için verilen sıra numarası bulunur.Alt yarıda da büro tarafından verilmiş olan seri numarası vardır.AT-Muayene damgası aynı zamanda garanti kontrol damgası yerine de kullanılır.